48ste International Film Festival Rotterdam

23 januari - 3 februari 2019

Rotterdam, 3 februari 2019

De vertoning van The Hummingbird Project van Kim Nguyen bracht dit weekend een einde aan de 48ste editie van International Film Festival Rotterdam (IFFR). Het festival vertoonde 539 films, waaronder 146 (festival)wereldpremières, in de context van vier secties Bright Future, Voices, Deep Focus en Perspectives. Een diepgaand Art Directions-programma en extra focus op Talks & Masterclasses loodsten bezoekers naar ervaringen die al te nauwe definities van ‘film’ ontstegen. IFFR verwelkomde meer dan 2400 filmprofessionals uit 51 verschillende landen – 329 van hen waren regisseurs.

Het festival opende op woensdag 23 januari 2019 met de wereldpremière van Dirty God van Sacha Polak. Gedurende twaalf dagen zette IFFR een nieuwe, rebelse generatie filmmakers in de schijnwerpers, vaak met een eerste of tweede film. De films in Tiger Competition werden op acht achtereenvolgende dagen vertoond met de volle aandacht van pers en publiek. Voor verschillende films zijn internationale salesdeals beklonken (o.a. Koko-di Koko-da, Sons of Denmark, en Special Jury Award-winnaar Take Me Somewhere Nice). De Braziliaanse Tigerfilm No coração do mundo is voor dertig dagen op MUBI beschikbaar (lees daarover hier meer). De Ammodo Tiger Short Competition zette 24 korte films in de schijnwerpers.

Muzikale hoogtepunten waren onder meer de vertoning van The Seven Last Words met live muziek van het Callino String Quartet; een vertoning van de documentaire Inner Landscape voorafgegaan door een optreden van de Chinese operazangeres Shen Tiemei; en Edgar Pêra’s Lovecraftland – Cine-Koncerto 3D, een ‘cinekoncert’ met livemuziek van The Legendary Tigerman, als onderdeel van een retrospectief rond de Portugese meester-filmmaker.

Als festival dat erom bekendstaat dat het filmmakers met het publiek verbindt, heeft IFFR dit jaar extra werk gemaakt van een uitdagend Talks & Masterclasses-programma. Claire Denis kwam naar Rotterdam om te praten over haar onnavolgbare stijl en haar meest recente film High Life; Carlos Reygadas besprak de compromisloze lyriek van Nuestro tiempo; Jia Zhangke gidste ons door de opkomst van de Chinese onafhankelijke cinema en de totstandkoming van Ash Is Purest White; Cliff Martinez legde uit hoe het was om als componist te werken aan films als Drive; Nicole Brenez vertelde over het creatieprocess van Jean-Luc Godards Le livre d’image; Gabriel Martins hield een masterclass over de nieuwe Afro-Braziliaanse cinema en zijn film No coração do mundo; Agnieszka Holland hield de jaarlijkse Freedom Lecture en riep op tot solidariteit met filmmakers in instabiele politieke situaties; en Nina McNeely, choreograaf voor Gaspar Noé’s psychedelische dansfilm Climax, deed een talk en gaf een dansworkshop. Ook Noé zelf was in Rotterdam om de Nederlandse première bij te wonen, waarbij hij en een aantal dansers uit de film een spontane dansperformance opvoerden. Verder waren er gesprekken met onder anderen (scenario)schrijver Guillermo Arriaga, visueel kunstenaar Alfredo Jaar, filmmakers Sacha Polak, Roberto Minervini, Khalik Allah, 

Kenneth Mercken en Sergei Loznitsa, en een reeks paneldiscussies die diepgang gaven aan de verschillende themaprogramma’s. Een aantal van de talks werd online gestreamd.

Festivaldirecteur Bero Beyer: “Dit jaar kwam de lange adem van IFFR echt naar voren. Gevestigde filmmakers die IFFR al vanaf het begin van hun carrière bezoeken, zoals Claire Denis en Jia Zhangke, keerden terug naar Rotterdam. Sergei Parajanov, die werd geëerd met een tentoonstelling, gerestaureerde korte films en een symposium, verliet dertig jaar geleden voor het eerst de Kaukasus om naar Rotterdam te komen.”

Beyer ziet een directe lijn tussen deze gevestigde meesters en het nieuwe talent op het festival. “Deze filmmakers zetten de toon van IFFR die een nieuwe generatie filmmakers omarmt en versterkt. De films in onze competities en door het programma heen laten zie hoe springlevend het filmlandschap is – juist wanneer het voor sommige filmmakers niet vanzelfsprekend is om gehoord en gezien te worden. Dit zijn de pioniers van cinema en kunst en we zijn trots hen op IFFR te mogen presenteren!”

In de sectie Perspectives benaderde IFFR 2019 film vanuit specifieke invalshoeken met vijf themaprogramma’s. Rabbit Hole liet zien hoe filmmakers en kunstenaars de visuele taal van memes gebruiken in nieuwe werken; Laboratory of Unseen Beauty toonde het (on)afgemaakte, hergemonteerde en heruitgevonden materiaal van 1921 tot vandaag; Soul in the Eye verkende Zózimo Bulbuls erfenis in de huidige opleving van Afro-Braziliaanse cinema; The Spying Thing onderzocht spioneren als een vorm van cinema, en de camera als spionagemiddel; en Say No More herontdekte de ervaring van collectief kijken en samenzijn in stilte.

Kunst was volop en in vele vormen aanwezig op IFFR 2019. Als opvolger van Apichatpong Weerasethakuls SLEEPCINEMAHOTEL vorig jaar vroeg IFFR in het kader van Frameworks twee grote namen in de kunstwereld om hun werk tentoon te stellen en een nieuw talent aan te dragen. Deze zogenoemde Acolytes ontvingen ieder een bedrag van €10.000 om een nieuw kunstwerk te maken. De Franse kunstenaar Philippe Parreno toverde Pathé 3 om tot zijn No More Reality Whereabouts, een nieuw project waarin twintig jaar aan materiaal is samengesmolten tot een ‘film der films’ met 3D-elementen en livemuziek van de vermaarde pianist Mikhail Rudy. Parreno nam als Acolyte Asad Raza mee, een postdisciplinaire kunstenaar die een liefdevol portret van zijn oom vertoonde met Minor History. IFFR presenteerde Jean-Luc Godards nieuwe film Le livre d’image in de speciaal ontworpen intieme setting die hij ervoor in gedachten had. Van Godards Acolyte Fabrice Aragno was een nieuw interactief werk te zien.

Verdere kruisbestuivingen tussen film en kunst vonden plaats in de vorm van de korte films en toverlantaanperformances van Charlotte Pryce, korte films en een performance van Cauleen Smith en de kunstwerken van Mika Taanila. In de tentoonstelling Temple of Cinema #1: Sayat Nova Outtakes in de Arminius presenteerde restauratie-expert Daniel Bird het schitterende ongebruikte materiaal van Sergei Parajanovs De kleur van granaatappels. Francesca en Mica Levi kwamen naar de Maasstad om hun eigen versie van die klassieke film te presenteren. (De gerestaureerde versie van De kleur van granaatappels is nu op IFFR Unleashed te zien.) De Blackout-tentoonstelling in Kunsthal Rotterdam bracht een aantal internationale kunstenaars bij elkaar die in hun werk gebruikmaken van de carrousel-diaprojector om vergeten geschiedenissen te belichten.

Uit de prijswinnaars van IFFR 2019 bleek een dorst naar nieuwe vormen van cinema. Zhu Shengze won de Tiger Award met haar Present.Perfect., een film die ons volgens de jury “meevoert naar plekken waar we nog nooit zijn geweest” en die “de filmtaal uitbreidt met een nieuwe grammatica”. Take Me Somewhere Nice van de Nederlandse Ena Sendijarević won de Special Jury Award voor “het portretteren van een reis met een unieke en zeer nauwkeurige persoonlijke visie”. Aya Koretzky’s A volta ao mundo quando tinhas 30 anos won de Bright Future Award, Anna Eborns Transnistra won de VPRO Big Screen Award, Nadine Labaki’s Capharnaüm won de BankGiro Loterij Audience Award en Elmar Imanovs End of Season won de FIPRESCI Award. Klik hier voor een overzicht van alle winnaars en juryrapporten.

Een jury van drie professionals heeft op zondag 27 januari 2019 de drie winnaars aangekondigd van de Ammodo Tiger Short Competition. Freedom of Movement van Nina Fischer en Maroan el Sani, Wong Ping's Fables 1 van Wong Ping en Ultramarine van Vincent Meessen wonnen drie gelijkwaardige Ammodo Tiger Short Awards. De drie awards bestaan elk uit een geldprijs van €5.000. Freedom of Movement is ook aangewezen als IFFR’s Short Film Candidate voor de European Short Film Awards 2019. Voor een overzicht van de volledige selectie en de winnaars, klik hier.

De tweede editie van de conferentie Reality Check stond in het teken van film development en de strategieën die makers kunnen inzetten om in een vroeg stadium van hun film hun vrijheid te behouden. Er waren paneldiscussies, lezingen (van onder anderen kunstenaar Caroline Monnet) en een diverse groep aanwezige professionals uit de filmindustrie.

Op de 36ste editie van CineMart waren zestien projecten te zien en 580 gasten aanwezig. De ‘oogst’ op IFFR 2019 was rijk – maar liefst zestien speelfilms die eerder door het Hubert Bals Fonds (dat dit jaar dertig jaar bestaat) zijn gesteund of op CineMart gepresenteerd, waren dit jaar te zien op het festival. Vier virtual reality-projecten werden gepresenteerd tijdens het VR Days-evenement en 60 producenten deden mee aan Rotterdam Lab.

Het educatieprogramma van IFFR is dit jaar wederom in bereik gegroeid. Van kleuters tot WO-studenten – de verschillende educatievoorstellingen, -workshops en specials zijn voor jong en oud. Dankzij een nieuwe samenwerking met Movies that Matter Festival in de context van de film Rafiki werden nog meer MBO-studenten bereikt. Ook de activiteiten rond talentontwikkelings liepen uiteen: van programmeren en zelf masterclasses organiseren tot reportages maken. Het IFFR Academy-programma, dat jonge filmmakers aan het begin van hun carrière ondersteunt, werkte voor het eerst samen met internationale instellingen.

Verschillende evenementen werden samen met de hoofdpartners georganiseerd: vfonds organiseerde een Vredescollege voor studenten (geopend door Hélène Christelle Mungayende) en de Freedom Lecture door Agnieszka Holland; BankGiro Loterij verbond zijn naam voor het eerst aan de publieksprijs en verwelkomde zijn loyale supporters voor een speciale filmvertoning; en zoals ieder jaar trok de Volkskrantdag duizenden bezoekers naar de zalen voor een dag vol film. IFFR breidde zijn educatieprogramma uit met dank aan de steun van Fonds 21 en VSBfonds. Kaapse Brouwers, een Rotterdams biermerk en nieuwe partner van IFFR, ontwikkelde exclusief voor het festival een Kaapse Tijger-biertje. Nieuwe partner BMW zorgde voor plug-in hybride en elektrische auto’s om festivalgasten in te vervoeren. Klik hier voor een overzicht van partners en financiers.

Bezoeken:

327.000

Films:

236 lange films (59 wereldpremières, 30 internationale premières en 12 Europese premières)

280 korte en mid-length-films (73 wereldpremières,

14 (festival)wereldpremières, 46 internationale premières en 14 Europese premières)

28 kunstinstallaties

Gasten:

2407 gasten uit de filmindustrie

337 regisseurs

580 CineMart-gasten

331 journalisten (221 internationaal en 110 nationaal)

De 49ste editie van International Film Festival Rotterdam vindt plaats van woensdag 22 januari tot en met zondag 2 februari 2020.